Translation Tuesday: Chrysostom Week 3

Remember, although I attempted to provide a footnote for all words used 20x or less in the New Testament with a gloss, I may have missed some. Also, you may not know all words used more than 20x in the New Testament. Don’t let that stop you from participating. Just visit Perseus’ word study tool here, copy and paste the word you don’t know, and get morphological information and definitions for that word.

Vocabulary

Week 3: Homily 1, Section 3b

Περιθώμεθα[1] τοῦτον τὸν κόσμον· μανιάκην[2] ἐργασώμεθα τῇ ψυχῇ χρυσοῦν, τὴν ἐλεημοσύνην[3] λέγω, ἕως ἄν ἐνθάδε[4] ὦμεν. Ἐὰν γὰρ παρέλθῃ ἡ ἡλικία[5] αὕτη, οὐκέτι αὐτῇ χρησόμεθα.[6] Πῶς; Οὐκ εἰσὶν ἐκεῖ πένητες, οὐκ ἔστιν ἐκεῖ χρήματα,[7] οὐκ ἔστιν ἐκεῖ πτωχεία·[8] ἕως ἐσμὲν παῖδες, μὴ ἀποστερήσωμεν[9] ἑαυτοὺς τοῦ κόσμου τούτου. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν παίδων, ἐὰν ἄνδρες γένωνται, περιαιρεῖται[10] ταῦτα, καὶ ἐφ᾽ ἕτερον ἄγονται κόσμον· οὕτω καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν· οὐκέτι ἡ διὰ χρημάτων ἐλεημοσύνη ἐκεῖ ἔσται, ἀλλ᾽ ἑτέρα τις πολὺ μείζων. Ὥστε ταύτης ἑαυτοὺς μὴ ἀποστερήσωμεν, ποιήσωμεν καλὴν φαίνεσθαι τὴν ψυχήν. Μέγα ἐλεημοσύνη καλὸν καὶ τίμιον.[11] δῶρόν ἐστι μέγα, μᾶλλον δὲ μέγα ἀγαθότης·[12] ἐὰν μάθωμεν χρημάτων καταφρονεῖν,[13] καὶ ἕτερα μαθησόμεθα. Ὄρα γὰρ ἐντεῦθεν[14] πόσα τίκτεται[15] ἀγαθά· ὁ διδοὺς ἐλεημοσύνην, ὡς χρὴ διδόναι, μανθάνει τῶν χρημάτων καταφρονεῖν· ὁ μαθὼν χρημάτων καταφρονεῖν, τὴν ῥίζαν[16] ἐξέκοψε[17] τῶν κακῶν. Ὥστε οὐκ εὖ ποιεῖ μᾶλλον, ἢ εὖ πάσχει, οὐ τῷ ὀφειλὴν[18] καὶ ἀμοιβὴν[19] κεῖσθαι μόνον τῇ ἐλεημοσύνῃ, ἀλλὰ καὶ τῷ τὴν ψυχὴν φιλόσοφον[20] γίνεσθαι, καὶ ὑψηλὴν[21] καὶ πλουσίαν. ὁ διδοὺς ἐλεημοσύνην παιδεύεται[22] μὴ θαυμάχειν χρήματα, μηδὲ χρυσόν· τοῦτο δὲ παιδευθεὶς τὴν διάνοιαν,[23] ἀρχὴν ἔλαβε μεγίστην ἀνιέναι[24] πρὸς τὸν οὐρανὸν, καὶ μάχης[25] καὶ ἔριδος[26] καὶ φθόνου[27] καὶ ἀθυμίας[28] μυρίας ἐξέκοψε προφάσεις.[29] Ἵστε γὰρ, ἵστε καὶ ὑμεῖς, ὅτι πάντα τὰ κακὰ διὰ τὰ χρήματα, καὶ μυρίοι πόλεμοι[30] διὰ τὰ χρήματα. Ὁ δὲ τούτων μαθῶν καταφρονεῖν, ἐν γαλήνῃ[31] κατέστησεν ἑαυτὸν, οὐκέτι ζημίαν[32] δέδοικε.[33] Τοῦτο γὰρ ἐπαίδευσεν αὐτὸν, οὐκέτι ζημίαν δέδοικε. Τοῦτο γὰρ ἐπαίδευσεν αὐτὸν ἡ ἐλεημοσύνη· οὐκέτι ἐπιθυμεῖ[34] τῶν τοῦ πλησίον·[35] πῶς γὰρ, ὁ τὰ αὐτοῦ ἀποκτώμενος,[36] καὶ διδούς; οὐκέτι βασκαίνει[37] τῷ πλουτοῦντι· πῶς γὰρ, ὁ βουλόμενος γενέσθαι πένης;[38] διακαθαίρει[39] αὐτοῦ τὸ ὄμμα[40] τῆς ψυχῆς. Καὶ ταῦτα μὲν ἐνταῦθα·[41] τὰ δὲ ἐκεῖ οὐδὲ ἔστιν εἰπεῖν, ὅσων ἐπιτεύξεται[42] ἀγαθῶν. Οὐ μενεῖ ἔξω μετὰ τῶν μωρῶν[43] παρθένων,[44] ἀλλὰ μετὰ τῶν φρονίμων[45] εἰσελεύσεται, μετὰ τοῦ νυμφίου,[46] τὰς λαμπάδας[47] ἔχων λαμπράς·[48] καὶ τῶν ἐν παρθενίᾳ ταλαιπωρηθεισῶν,[49] ὁ μηδὲ γευσάμενος[50] τῶν πόνων[51] ἐκείνων, ἀπὸ ταύτης ἔσται βελτίων.[52] Τοσαύτη ἡ τῆς ἐλεημοσύνης ἰσχύς·[53] μετὰ πολλῆς εἰσάγει[54] τῆς παρρησίας τοὺς αὐτῆς τροφίμους. Γνωρίμη[55] γάρ ἐστι τοῖς ἐν τῷ οὐρανῷ πυλωροῖς,[56] τοῖς τὰς θύρας κατέχουσι[57] τοῦ νυμφῶνος· οὐ μόνον δὲ γνωρίμη, ἀλλὰ καὶ αἰδέσιμος·[58] καὶ οὓς ἄν ἐπιγνῷ τετιμηκότας αὐτὴν, μετὰ πολλῆς εἰσάξει τῆς παρρησίας. καὶ οὐδεὶς ἀντερεῖ,[59] ἀλλὰ πάντες ὑποχωροῦσιν.[60] Εἰ γὰρ τὸν θεὸν εἰς τὴν γῆν κατήγαγε[61] καὶ ἔπεισεν ἄνθρωπον γενέσθαι, πολλῷ μᾶλλον ἄνθρωπον εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναγαγεῖν δυνήσεται. Μεγάλη γὰρ αὐτῆς ἡ ἰσχύς. Εἰ οὖν ἀπὸ ἐλέου; καὶ φιλανθρωπίας ὁ θεὸς ἄνθρωπος ἐγένετο, καὶ ἔπεισεν αὐτὸν δοῦλον γενέσθαι, πολλῷ μᾶλλον τού; δούελους εἰς τὴν οἰκίαν εἰσάξει τὴν αὐτοῦ. Ταύτην ἀγαπήσωμεν, ταῦτην στέρξωμεν,[62] μὴ μίαν ἡμέραν μηδὲ δευτέραν, ἀλλὰ διὰ παντὸς τοῦ χρόνου, ἵνα ἡμᾶς ἐπιγηῷ· ἂν αὐτὴ ἡμᾶς ἐπιγνῷ, καὶ ὁ Κύριος ἐπιγνώσεται· ἂν αὐτὴ ἀγνοήσῃ, καὶ ὁ Κύριος ἀγνοήσει, καὶ ἐρεῖ· Οὐκ οἶδα ὑμᾶς. Ἀλλὰ μὴ γένοιτο ταύτης ἀκοῦσαι ἡμᾶς τῆς φωνῆς, ἀλλὰ τῆς μακαρίας ἐκείνης· Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς[63] κόσμου· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ, καὶ τὰ ἐξῆς.


[1] Περιθώμεθα from περιτίθημι “to put on” [Used 8x in NT; 52x in LXX]

[2] μανιάκην from μανιάκης “necklace” [Used 0x in NT; 4x in LXX]

[3] ἐλεημοσύνην from ἐλεημοσύνη “alms, charity” [Used 13 times in NT; 56x in LXX]

[4] ἐνθάδε from ἐνθάδε “here, to this place” [Used 8x in NT; 1x in LXX]

[5] ἡλικία from ἡλικία “time of life, life span, height” [Used 8x in NT; 22x in LXX]

[6] χρησόμεθα from χράομαι “to use; warn, declare” [Used 0x in NT; 11x in LXX]

[7] χρήματα from χρῆμα “possesions, wealth” [Used 6x in NT; 41x in LXX]

[8] πτωχεία from πτωχεία “poverty” [Used 3x in NT; 19x in LXX]

[9] ἀποστερήσωμεν from ἀποστερέω “to defraud” [Used 6x in NT; 8x in LXX]

[10] περιαιρεῖται from περιαιρέω “to take away; abandon” [Used 5x in NT; 6x in LXX]

[11] τίμιον from τίμιος “precious, rare, honorable” [Used 13x in NT; 40x in LXX]

[12] ἀγαθότης from ἀγαθότης “goodness” [Used 0x in NT; 0x in LXX]

[13] καταφρονεῖν from καταφρονέω “to presume, despise” [Used 9x in NT; 22x in LXX]

[14] ἐντεῦθεν from ἐντεῦθεν “from here, on this side” [Used 10x in NT; 28x in LXX]

[15] τίκτεται from τίκτω “to bear children” [Used 18x in NT; 236x in LXX]

[16] ῥίζαν from ῥίζα “root, origin” [Used 17 in NT; 56x in LXX]

[17] ἐξέκοψε from ἐκκόπω “to cut off, down, destroy” [Used 10x in NT; 48x in LXX]

[18] ὀφειλὴν from ὀφειλή “debt, duty” [Used 3x in NT; 0x in LXX]

[19] ἀμοιβὴν from ἀμοιβή “exchange, alternation, repayment” [Used 1x in NT; 0x in LXX]

[20] φιλόσοφον from φιλόσοφος “philosopher” [Used 1x in NT; 4x in LXX]

[21] ὑψηλὴν from ὑψηλός “high, proud” [Used 11x in NT; 214x in LXX]

[22] παιδεύεται from παιδεύω “to instruct, disciple” [Used 13x in NT; 88x in LXX]

[23] διάνοιαν from διάνοια “mind, thought, intention” [Used 12x in NT; 69x in LXX]

[24] ἀνιέναι from ἀνίημι “to send back, throw up, lift up, forgive, relax [Used 4x in NT; 43x in LXX]

[25] μάχης from μάχη “battle, quarrel, strife [Used 4x in NT; 32x in LXX]

[26] ἔριδος from ἔρις “quarrel, strife” [Used 9x in NT; 3x in LXX]

[27] φθόνου from φθόνος “envy” [Used 9x in NT; 4x in LXX]

[28] ἀθυμίας from ἀθυμία “faintheartedness” [Used 0x in NT; 2x in LXX]

[29] προφάσεις from πρόφασις “false motive, pretext, excuse” [Used 6x in NT; 3x in LXX]

[30] πόλεμοι from πόλεμος “war” [Used 18x in NT, 380x in LXX]

[31] γαλήνῃ from γαλήνη “calmness” [Used 3x in NT; 1x in LXX]

[32] ζημίαν from ζημία “loss, penalty” [Used 4x in NT; 5x in LXX]

[33] δέδοικε from δείδω “to fear” [Used 0x in NT; 8x in LXX]

[34] ἐπιθυμεῖ from ἐπιθυμέω “to lust, desire” [Used 16x in NT; 55x in LXX]

[35] πλησίον from πλησίον “neighbor” [Used 17x in NT; 214x in LXX]

[36] ἀποκτώμενος from ἀποκτάομαι “to lose possession of, alienate” [Used 0x in NT; 0x in LXX]

[37] βασκαίνει from βασκαίνω “to bewitch, begrudge, deceive” [Used 1x in NT; 4x in LXX]

[38] πένης from πένης “day-laborer, poor person” [Used 1x in NT; 78x in LXX]

[39] διακαθαίρει from διακαθαίρω “to clean out” [Used 1x in NT; 0x in LXX]

[40] ὄμμα from ὄμμα “eye” [Used 2x in NT; 10x in LXX]

[41] ἐνταῦθα from ἐνταῦθα “here, hither, at the very time, then” [Used 0x in NT; 32x in LXX]

[42] ἐπιτεύξεται from ἐπιτυγχάνω “to obtain, attain, be successful” [Used 5x in NT; 2x in LXX]

[43] μωρῶν from μωρός “foolish” [Used 12x in NT; 7x in LXX]

[44] παρθένων from παρθένος “virgin” [Used 12x in NT; 64x in LXX]

[45] φρονίμων from φρόνιμος “wise” [Used 14x in NT; 40x in LXX]

[46] νυμφίου from νυμφών “wedding hall, bridal chamber” [Used 3x in NT;  2x in LXX]

[47] λαμπάς from λαμπάς “lamp” [Used 9x in NT; 16x in LXX]

[48] λαμπράς from λαμπρός “bright, illustrious” [Used 2x in NT; 6x in LXX]

[49] ταλαιπωρηθεισῶν from ταλαιπωρέω “to be sorrowful, suffer distress” [Used 1x in NT; 17x in LXX]

[50] γευσάμενος from γεύομαι “to taste, experience” [Used 15x in NT; 0x in LXX]

[51] πόνων from πόνος “labor, toil, pain” [Used 4x in NT; 93x in LXX]

[52] Comparative from ἀγαθός

[53] ἰσχύς from ἰσχύς “strength, might” [Used 10x in NT; 326x in LXX]

[54] εἰσάγει from εἰσάγω “to bring in” [Used 11x in NT; 153x in LXX]

[55] Γνωρίμη from γνώριμος “well-known, acquaintance” [Used 0x in NT; 7x in LXX]

[56] πυλωροῖς from πυλωρός “gate-keeper, door-keeper, janitor” [Used 0x in NT; 30x in LXX]

[57] κατέχουσι from κατέχω “to hold, withhold” [Used 17x in NT; 47x in LXX]

[58] αἰδέσιμος from αἰδέσιμος “exciting shame, venerable” [Used 0x in NT; 0x in LXX]

[59] ἀντερεῖ from ἀντέρω “to speak against, gainsay” [Used 0x in NT; 0x in LXX]

[60] ὑποχωροῦσιν from ὑποχωρέω “to go back, retire, withdraw” [Used 2x in NT; 1x in LXX]

[61] κατήγαγε from κατάγω “to bring down, lead down” [Used 9x in NT; 68x in LXX]

[62] στέρξωμεν from στέγω “to cherish, love” [Used 0x in NT; 1x in LXX]

[63] καταβολῆς from καταβολή “foundation, building, structure” [Used 11x in NT; 1x in LXX]

This entry was posted in Early Church Writings, Greek, Greek Resources, Translation Tuesdays and tagged , , , . Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s